چۆن لە یادم چێت حيكمەت و تەگبیرە ژیرانەکەی مام

ئەمڕۆ بیست و دوی یۆلیۆ /تەموز یادی گەیشتنەوەی سەرۆك مام جەلالی مەزنە بۆ خاکی کوردستانی عێراق ،کە لەم رۆژەدا و لەساڵی ١٩٧٧ دا سەرۆک مام جەلال دوای سەختی و دژواریی زۆری رێگەوبان و بە ناو چەندین بۆسەی دوژمناندا گەیشتە سەرسنوری کوردستانی عێراق.
 مامی خۆمان لەو بێ ئومێدییە سیاسییەدا شانی دایە بەر سەختییەکان، سەرەنجام لە کۆشکی سەرۆکایەتیی کۆمار وەك بەرهەمی خەباتی گەلێکی کۆڵنەدەر دەستبەکاربو. سەرۆکێک کە نەك هەر تەنها گەلی کوردستان و و عێراقییەکان هیوایان لەسەر هەڵوێست و بیرکردنەوەکانی هەڵچنی بوو، بەڵکو ناوەندەکانی جیهانیش پشتیان بە روانینەکانی قایم بو. بۆ ئەو رۆژگارە مەزنە چەند دێڕێك لە سەردەمی سەرۆکایەتی ئەم رابەرە مەزنە دەنووسم. 

‎ئێستاش هەمو رۆژێك، هەموو ساتێك، هەمو رۆژێك لە حزور سەرۆك مام جەلالی مەزندام و بیرم لای وتە بەنرخەکانێتی، سیما گەش و روانینە گەش بینییەکانی سەرۆك مام جەلال لە هزر و بیر کردنەوەکانما دێن ودەچن. ئاخر کەم نییە بۆ من کە دوای ناوی ئەندامانی خێزانەکەم و دەوروبەرم بە ناوی مام جەلال ئاشنا بوبێت، لە پۆلی یەکەمی سەرەتاییەوە دەستەکانم دەستەکانی ناسیبێت، دواتریش کە ئەقڵم بە سیاسەت شکابێت روانین و بیرکردنەوەکانی مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد و مام جەلالم کردبێتە چرای رێگەی دنیای سیاسەت، ئیتر چۆن نەبمە شارەزایەكی تەواوی جەلالیزم؟ هەررۆژە وشەیەکیشیم وەرگرتبێت لە نووسین و وتە و بیر و هەڵوێست روانینەکانی و ناوەڕۆکی سەدان کۆبوونەوەی گرنگی ئەم رابەرە مەزنە جیهانییە چەند کتێبێکی سەدان لاپەڕەیی لێ دەردەچێت . ‎ئێستاش هەر رووداو و پێشهات وگۆڕانکارییەك دێتەپێش دەستبەجێ دەڵێم (مام) لێرە بوایە کاردانەوەی بەمجۆرە ئەبوو، بەم شێوەیەتەگبیری دەکرد. لەم رۆژە مەزنەدا کە بەڕێزیان گەڕانەوە بۆ مەیدانی راستەقینەی خەبات دوای شکستی سەربازیی شۆڕشێکی سەد و بیست هەزار پێشمەرگەیی بە پیلانێکی ئیقلیمیی، هەوڵدەدەم تەنها بە کورتی گەورەیی پێگە و رۆڵی سەرۆك مام جەلال دووبارە بکەمەوە لە ئاستی جیهانی و ناوچەیی و ناوخۆییدا، دوای سەرکەوتنی ئەو شۆڕشە مەزنە بە رابەرایەتیی (ی. ن. ك.) و مامی گەورەمان. من لەم یادەدا ناگەڕێمەوە بۆ سەرەتای خەباتی رابەری مەزنمان لە ساڵانی چلەوە تا یەکەم بەشداریی بەڕێزیان لە ساڵی 1955 لە وارشۆ و بینینی ئەو هەموو سیاسەتمەدارە ئەوروپایی و جیهانییانە لە کۆنگرەی لاوانی جیهان، شۆڕشی ئەیلول، شۆڕشی نوێ و دوای راپەڕين، بەڵكو تەنها باسی چەند وێستگەیەك دەکەم کە زۆر نزیكن.

ساڵی 2012 لە رۆژی یەكشەممە دووەمی کانوونی یەکەم دا لە دەباشان رووبەرت ستیڤن بیکرۆفت میوانی سەرۆك تاڵەبانی بوو دوای باسکردنی بارودۆخی عێراق و وەرگرتنی سەرنجەکانی سەرۆك بۆ جێگیریی بارودۆخ، بیکرۆفت روویکردە سەرۆك مام جەلال وتی: سەرۆکی بەڕێز سەرباری ئەوەی باسمان کرد کە هەمووی دەگەیەنم بە سەرۆکەکەم، سەرۆك ئۆباما رایسپاردوم بە وردیی پرسیار لە ئێوە بکەم دەربارەی بارودۆخی سووریا بەگشتی و بۆچی رووسیا و چين هاوکارمان نین بۆ رووخاندنی حكومەتی ئەسەد بە تایبەتی رووسیا کە بەرەسمی پشتگیریشی دەەکات؟ وتیشی روانینی ئێوە بۆ سەرۆك ئۆباما و ئەمریکییەکان گرنگە... سەرۆك مام جەلالیش داوایکرد کە باڵيۆز بیکرۆفت بە باشی روانینەکانی لەو بارەیەوە بگەیەنێت بە سەرۆکی ئەمریکا (ناوەڕۆکی باسەکە لەو کتێبەدا دەبێت کە بە زمانی عربی دەینوسم) مەبەستم لە باسەکە ئەوەیە کە سەرۆك مام جەلال لەلایەن سەرۆکی گەورەترین وڵات راوێژی پێدەکرا و گوێی لێ دەگیرا و روانین و بۆچوونەکانی بە هەند وەرگیراوە، لەکاتێكدا ئەمریکای زلهێز خاوەنی گەورەترین و فراوانترین سەنتەر و دەزگای توێژینەوە و راوێژکاریی و هەوڵگرییە. لەناوچەکەشدا ئەوە پێويست ناکات زۆرباسی بکەم کە خەلیجییەکان چەندە حسابیان بۆ سەرۆك مام جەلال ئەکرد، ئەوە هەردوو هاوسێکەی عێراق (تورکیا و ئێران) لەوێ بوەستێت , عێراق لەماوەی سەرۆکایەتیی سەرۆك ماجەلالدا باشترین پەیوەندیی هەبو لەگەڵياندا ,پەیوەندییەکی هاوسەنگیش تەنانەت کۆتایی هاتنی گرژیی نێوان کوردی ئێران و تورکیاش لەگەڵ حکومەتەکانیاندا لە نزیکبونەوەدا بو بە تایبەتی تورکیا .لەئاستی عێراقیشدا سەرباری ئەو دوژمنایەتییە سەدان ساڵە کۆنەی نێوان شیعە و سوننە, کەچی جۆرە لێك گەیشتنێك لەنێوان هێزەسیاسییەکانی هەردوولادا بەدی دەکرا کە هیچ نەبێت بتوانن پێكەوە دابنیشن و حكومەت پێك بهێنن, سەرباری ئەوەی شيعە لە مەراقی ئەوەدا بوو بە ئێستاشەوە کە تۆڵەی ئەو هەزار و چوار سەد ساڵە بکاتەوە کە بە قەولی خۆیان لە (آل البیت )کراوە. هەموو پێكهاتە عێراقییەکان مامی خۆمانیان بە پارێزەر و محامی خۆیان دانابوو، تورکمان خەمی نەبوو لە کەرکوکدا دەیزانی کە مافی ناخورێت، شيعە ئەویان بە داکۆکیکاری خۆیان ئەژمارکردوە لە جیهانی سوننەدا، سوننەش سەرۆك تاڵەبانییان بە زامن زانیوە بۆ پێشێل نەکردنی مافەکانیان، کورد خەمی نەبو ئەیزانی لە عێراقدا مام جەلالێك هەیە بە زمانە تایبەتییەکەی خۆی نایەڵێت هێندەی تاڵە موویەك مافی بفەوتێت هەرلە بودجەوە تا پێشمەرگە و مادەی 140 و ئەوانیتریش، لە ناو کوردستانیشدا تەبایی و ئاشتییەك بەرپا بوو کە سەرباری ئۆپۆزیسیۆنێكی توند (کە مام خۆی دەرفەتی درووستبوونی ئۆپۆزیسیۆنی رەخساندبوو) کە چی زمانی دیالۆگ باڵا دەست نزیکترین رێگە بوو ئەو ئۆپۆزیسیۆنەش لە ئەو ناوچانەدا چالاك دەستکراوە بوو کە بە قەڵای حزبەکەی مام جەلال ناسرابوو، نێوانی (پ. د. ك.) و (ی. ن. ك.) لەوپەڕی بەهێزیدا بوو کە رەنگی دابوەوە لەسەر ئاشتییەکی کۆمەڵایەتی، خۆشگوزەرانی، جموجۆڵی بازرگانی و کاسپیکردنی خەڵك. زۆر خاڵی زیندووی تر هەن کەمێژوە دەوڵەمەندەکەی مامی گەورەمان تۆماری کردوە لە ماوەی ئەو خەباتە دورو درێژەی خۆیدا، لێرەدا بەقسەیەکی سەرکردەی رەوانشاد کاك نەوشیروان کۆتایی دێنم بە قسەکانم کە لە دیداری رۆژی سێی مانگی مەی /ئایاری 2016 لە دەباشان ئاراستەی سەرۆك مام جەلالی کرد و

فەرموی: "مامجەلال بەراستیی جێگەت دیارە لە کوردستان و عێراقیش کە پڕ ناکرێتەوە، لە کوردستان زۆر پێويستمان بە تۆیە، ئێستا لەوەتەی لە بەغداش نیت ناکۆکییەکان زۆر قوڵ بوونەتەوە، جاران جەنابت هەموویانت کۆدەکردەووە.

‎هەزاران درود بۆ سەرۆك مام جەلالی مەزن کە هەمیشە لە یادو بیرەوەرییەکانی تەواوی مرۆڤایەتی، مرۆڤدۆستان و دیموکراتخوازانی کوردستان و عێراق و ناوچەکەدایە