بەهۆی بارودۆخی قورسی خەبات و ئەركە سیاسییە ئاڵۆز و پەیوەندییە دیپلۆماسییە فراوانەكەی، مام جەلال نەیدەتوانی لەهەمان شوێندا بۆ ماوەیەكی زۆر بمێنێتەوە، بۆیە بەردەوام لەشوێنێكەوە بۆ شوێنێكی تر ماڵ و حاڵی دەگواستەوە، وەكو هیرۆ خانیش دەڵێت وەكو ئەوە وابووە «ژیانیان لە نێو جانتای سەفەردا بوو»،  بەڵام شام بەردەوام بە ویستگەیەكی سەرەكی لای مام جەلال ماوەیەوە كە لێیەوە بەرەو جیهانی دەرەوە دەچوو، بەتایبەت بۆ ناو نێوەندی عەرەبی، بەمەبەستی پەیداكردنی دۆست بۆ پاڵپشتی لە مەسەلە نەتەوەییەكەی،  ریكەوتیش نەبوو كە مام تەنها جەلال ماڵ و موڵكی، یەك شوققە بوو لە «گەڕەكی مەزرەعە» لە شام، ئەمەش مەعد فەیازی نووسەر و رۆژنامەنووس لە رۆژنامەی شەرق ئەوسەت لە كتێبی (لە یادەوەری سەرۆك مام جەلالەوە) جەختی لێدەكاتەوە، تێیدا لەسەر زاری مام جەلال دەگێڕێتەوە: «ئەگەر سەیری بەڕێوەبەرایەتییەكانی سجلی عەقاری لە سلیمانی یان بەغدا یان هەر شارێكی تری عیراقی بكەیت، دەبینیت هیچ موڵكێك یان پارچە زەوییەك بە ناوی من یان خێزانەكەمەوە نییە، ئەوەی هەمانە تەنها شوقەیەكە لە دیمەشق كە ساڵی 1975 كڕیومانە.

كوێە و شام

مەعەد فەیاز هەروەها دەڵێت، هەروەكو چۆن شاری (كۆیە)، «یەكێك لەفاكتەرە كاریگەرەكان بوو بۆ ئایندەی تاڵەبانی، كە بە خەڵكەكەی و تەكێ و قوتابخانەو كتێبخانەكان و چایخانەكانی، كەسێتی ئەو گەنجەیان دروستكرد، كە دواتر پێگەو شوێنێكی سیاسیی تایبەتی بۆ خۆی دروستكرد، «شاری شامیش كە مام جەلال و بەتایبەتی لە نیوەی كۆتایی سەدەی رابردوودا كە كێشەی روبەڕوبوایەتەوە رووی دەكردە ئەوێ بەهەمان شێوە بوو»، شام بوو بە خاڵێكی وەرچەرخان لە رێڕەوی خەباتی مام جەلال كە لەسەرەتای گەنجێتیەوە دەستی پێكردبوو، كاتێك بۆ یەكەمجار و لە ساڵی 1955 رووی تێكرد، بۆ ئەوەی لەوێوە بچێت بۆ فستیڤاڵی لاوانی جیهان لە وارشۆ، ئەوكاتیش تەمەنی هێشتا نەگەیشتبووە 22 ساڵ، دووهەم سەردانیی مام بۆ شام، بە لورییەكی گواستنەوەی دانەوێڵە بوو، بێ ئەوەی هیچ بەڵگەنامەیەكی رەسمی سەفەری پێ بێت، ئەوەی هەیبوو تەنها خەمەكانی گەلەكەی بوو، كە دەیویست بیگەیەنێت بە گەورەترین فستیڤاڵی لاوانی جیهان لە مۆسكۆ لە 1957دا.

مافی پەنابەریی سیاسیی

مام لە شام توانی مافی پەنابەرێتی سیاسیی و هەروەها بەڵگەنامەی سەفەری پێویست بەدەستبهێنێت، توانیشی چەندین كەسایەتی گرنگ و كاریگەر بناسێت كە بوون بە خاڵی پەیوەندی سەرەكی بۆ ئەو لەگەڵ نێوەندی عەرەبی حكومی و سیاسیی و رۆشنبیری و كۆمەڵایەتی.. هەروەها لەوێ كەسایەتی و سیمبوڵەكانی بزووتنەوەی سیاسیی و رۆشنبیری كوردی سوریا و كوردستانی ناسی، شام هەروەها بوو بە دەروازەیەكی سەرەكی بۆ مام جەلال بەرەو جیهانی دەرەوە و گەیشتن بە ناوەندەكانی رای گشتی جیهانی، بەمەبەستی ناساندنی مەسەلەی كورد بەو نێوەندانەو سەركەوتن لە بەدەستهێنانی پاڵپشتی ئەو نێوەندانە بەلای مەسەلەی كورددا.
بەوەش شام ، بوو بە لانكەیەك كە كەسایەتی سیاسیی مام جەلالی تێدا بەهێزتر بوو، هەروەها بوو بە دەروازەیەكی  بۆ ئەو بەرەو جیهانی دەرەوە، مام لەنێو شامیشدا توانی تۆڕێكی فراوانی پەیوەندی جۆراجۆری دروست بكات، ئەمە چ جای ئەوەی كەشوهەوایەكی گونجاوی  تێدا دۆزیەوە بۆ بەهێزكردنی كەسایەتی كاریزمایی خۆی، كە ناكرێت كورت بكرێتەوە لە هیچ نازناوێك غەیری نازناوی «مام جەلال»، كە مەعەد فەیاز لەبارەیەوە دەڵێت، ئەو نازناوە بەلای كوردەوە لە نازناوی «سەرۆك كۆماریش» بەرزتر بوو، فەیاز لەسەر زاری پێشمەرگەیەكی دێرین دەگێڕێتەوە، كاتێك پێی دەڵێت «بۆ مام جەلال بە جەنابی سەرۆك؟»بانگ ناكەن، پێشمەرگەكەش دەڵێت»هەموو عیراقییەك بۆی هەیە ببێـت بەسەرۆك كۆمار، ئەگەر بارودۆخ گونجاو بێت، یان ئەگەر حزب و لایەنە سیاسییەكان لەسەری كۆك بن، بەڵام هیچ عیراقیییەك عەرەب یان كوردیش بێت، ناتوانێت ببێت بەمام جەلال، چونكە ئێمە لەشاخ بەم ناوە ناسیمان و بەو شێوەیەش هەر دەیناسین، بۆ نموونە ئەگەر لەماڵەوە لەگەڵ خێزانەكەم باس لەمام جەلال بكەم وەكو سەرۆك كۆمار، ئەوا خێزانەكەم كە لەلادێیەك بەسەر شاخێكەوە لەگەڵمدا دەژی، نازانێت باسی كێی بۆ دەكەم، بەڵام ئەگەر بڵێم لەگەڵ مام جەلال بووین، ئەوا راستەوخۆ دەزانێت من باس لەكێ دەكەم».
ئەو قۆناغەی مام جەلال كە لە شام ژیاوە، كاریگەرییەكی قووڵی بەسەر هەست و سۆزی ئەوەوە بەجێشهێـتووە بەرامبەر بەو شارە، كە تێیدا هەستی بە هێمنی و دڵنیایی و هەستكردن بە پارێزراوی كردووە لەنێو خەڵكەكەیدا، بەهەموو ئینتیما سیاسیی و رۆشنبیری و كۆمەڵایەتییەكانیانەوە، شام هەروەها بوو بە لانكەی چەكەرەكردنی بیرۆكەی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لەساڵی 1975دا،   كە هیوای بۆ پێشمەرگە و سەركردە سیاسییەكان گێڕایەوە، كە بە بێئومێدانە چەكیان دانابوو بەهۆی ئەو شكستەی رووبەروویان بووبۆوە دوای رێكەوتنی جەزائیر لە نێوان عیراق و ئێران لە 6-3-1974،  لەوە بە دواش ئامادەكارییە لۆجستییەكان دەستیپێكرد بۆ بەرپاكردنی شۆڕشی نوێ و پریشكی یەكەم، كە دواتر بوو بەو ئاگرەی هەموو دەزگاكانی زوڵم و ستەمی سەدامی و هەموو دەزگاكان و رەمزەكانیشی لە كوردستان تەفرو توناكرد.

ماڵەكەی مام جەلال لە شام

هەركاتێك مام جەلال سەردانی شامی بكردایە، ئەوا ماڵەكەی پڕ دەبوو لە جووڵەو كار و هاوشێوەی خانەی هەنگی لێدەهات، چەندان وەفد و میوان و دۆست بە ئینتیما و ئاراستە سیاسییە جیاوازەكانەوە سەردانییان دەكرد.
ئەمە چ جای ئەوەی چەندین كۆبوونەوە و دیداری گرنگ لە ماڵەكەی و لەنێوان سەرجەم لایەنە سیاسییەكان و هەتا دژبەیەكەكانیش دەكرا.
راستە مام جەلال كۆچی كرد، بەڵام ماڵەكەی وەكو ناونیشانێك بۆ ئاستی وابەستەبوونی بەشامەوە دەردەخات، ئەمە چ جای ئەوەی ئەو ماڵە وەكو سمیبوڵێك بۆ قووڵی پەیوەندییەكانی لەگەڵ خەڵكی شام بە توێژە جیاجیاكانەوە دەمێنێـتەوە، لەبەر ئەوە پێویستە ئەو ماڵە بكرێت بە مۆزەخانەیەك كە یادەوەری و شتومەكی  مام جەلال تێدا ببپارێزرێت و باس لەو قۆناغە گرنگە بكات، كە لە شام و نێو خەڵكەكەیدا كە خۆشی ویشتن و خۆشیان دەویست باس بكات، لەو رووەوە نەجاح حەفیزی ئەكتەری بەناوبانگی سوری، كە لەهەمان بینادا بوو كە شوققەكەی مامی تێدا بوو، لە دیدارێكدا كە ئیبراهیم حاجی عەبدی لەگەڵیدا كردبووی دەڵێت،  «ئەوەندەی لەبیرم بێت، مام جەلال كەسێكی خۆش مەعشەر و رووخۆش و بەرێز بوو،  زوو زوو سەفەری دەكرد، بۆیە كەم دەمانبینی، كاتێك وەكو سێبەرێكی جوان دەهاتەوە، چەند رۆژێكی لەنێوماندا بەسەردەبرد دواتر جانتای سەفەری لەشان دەكردەوە بۆ وڵاتێكی تر»،  حەفیز بەردەوام دەبێت و دەڵێت: هەرگیز مام وەكو كەسێكی نامۆ نەبوو لەنێو دۆست و هاورێیانی لە سوریادا، خودی خۆشی هەردەم پارێزگاری لەو پەیوەندییانە دەكرد، هیچ كاتێكیش دوا ناكەوت لەئەركی دراوسێتی، بەشداریش بوو لەگەڵ هەموو دراوسێكانیدا لەهەر خەرجیی و مەسرەفێك كە بیناكە پێویستی بوایە، هەرچەند ئەو زۆر لە ماڵەكەیدا نەدەمایەوە، بەوەش رێزێكی تایبەتی بۆ خۆی دروستكردبوو لەلای دراوسێكانی، هەروها خۆشی رێزێكی زۆری لە دانیشتوانیی بیناكە دەگرت. 
جێی ئاماژەیە، ئەو ماڵەكەی مام جەلال بۆ ماوەیەك داخراو مۆمی سور لە دەرگاكەی درا لەلایەن حكومەتی سوریاوە، وەكو دژە كردارێك بەرامبەر بە دانوستانەكانی مام جەلال لەگەڵ سەدام حسێندا لە ساڵی 1984، بەڵام دواتر و دوای شكستی ئەو دانوستانانە، جارێكی تر حكومەتی سوریا ماڵەكەی كردەوە.